Yeni Türk Ticaret Kanunu Hakkında (3)

by Selami Gungordu

İNTERNET SİTESİ UYGULAMALARI

Yeni Türk Ticaret Kanunu ile birlikte; internet, elektronik ortam, elektronik mektup, elektronik kurullar, elektronik imza, elektronik defter gibi kavram ve uygulamalar da ticari mevzuatta yerini almıştır.

Bu gibi kavram ve uygulamalarla ülkemiz 1980’li yıllarla birlikte tanıştı. Hayatımıza kalıcı olarak giren bu kavram ve uygulamalar zamanla iş hayatına da yansıdı ve kullanılmaya başlandı. Günümüzde ise bu kavram ve uygulamalar artık birçok kanun ve resmi işlemlerde yerini almıştır. Bunların başında e-devlet uygulaması gelmektedir. Ayrıca artık hastanelerden randevu almak, uçak bileti almak gibi binlerce farklı uygulaması mevcuttur ve birçoğunu da her gün kullanmaktayız.

Yeni Türk Ticaret Kanunu da internet, elektronik ortam, elektronik mektup, elektronik kurullar, elektronik imza, elektronik defter gibi birçok uygulamayı düzenleyerek iş hayatına getirmiştir. Artık bu kavram ve uygulamaların kullanılması bir zorunluluk haline gelmiş bulunmaktadır.

Bu çalışmamızda, yeni Türk Ticaret Kanununun internetle ilgili düzenlemelerini ele alacağız.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun; 39, 149, 157, 171, 174, 198, 353, 359, 399, 414, 420, 422, 428, 448, 450, 455, 460, 461, 473, 474, 483, 486, 524, 541, 562, 966, 1524, 1527 ve Geçici 3. maddelerinde internet ile ilgili düzenleme yapılmıştır.

Ayrıca, 18, 24, 64, 94, 127, 390, 428, 1159, 1160, 1163, 1224, 1384, 1525, 1526, 1527 ve 1528. maddelerinde de elektronik imza, elektronik mektup, elektronik kurullar, elektronik defter gibi konularda düzenlemeler yapılmıştır. Görüldüğü üzere bu konular kanunda çokça yer bulmuştur.

Sermaye şirketlerine internet sitesi açmak yükümlülüğü Yeni TTK’da 1524. madde ile getirilmiştir. Bu maddeye göre sermaye şirketlerince internet sitesinde yayımlanacak içerik şunlardır.

MADDE 1524

(1) Her sermaye şirketi, bir internet sitesi açmak, şirketin internet sitesi zaten mevcutsa bu sitenin belli bir bölümünü aşağıdaki hususların yayımlanmasına özgülemek zorundadır. Yayımlanacak içeriklerin başlıcaları şunlardır:

a) Şirketçe kanunen yapılması gereken ilanlar.

b) Pay sahipleri ile ortakların menfaatlerini koruyabilmeleri ve haklarını bilinçli kullanabilmeleri için görmelerinin ve bilmelerinin yararlı olduğu belgeler, bilgiler, açıklamalar.

c) Yönetim ve müdürler kurulu tarafından alınan; rüçhan, değiştime, alım, önerilme, değişim oranı, ayrılma karşılığı gibi haklara ilişkin kararlar; bunlarla ilgili bedellerin nasıl belirlendiğini gösteren hesapların dökümü.

d) Değerleme raporları, kurucular beyanı, payların halka arz edilmesine dair taahhütler, bunlara ait teminatlar ve garantiler; iflasın ertelenmesine veya benzeri konulara ilişkin karar metinleri; şirketin kendi paylarını iktisap etmesi hakkındaki genel kurul ve yönetim kurulu kararları, bu işlemlerle ilgili açıklamalar, bilgiler, belgeler.

e) Ticaret şirketlerinin birleşmesi, bölünmesi, tür değiştirmesi hâlinde, ortakların ve menfaat sahiplerinin incelemesine sunulan bilgiler, tablolar, belgeler; sermaye arttırımı, azaltılması dâhil, esas sözleşme değişikliklerine ait belgeler, kararlar; imtiyazlı pay sahipleri genel kurulu kararları, menkul kıymet çıkarılması gibi işlemler dolayısıyla hazırlanan raporlar.

f) Genel kurullara ait olanlar dâhil her türlü çağrılara ait belgeler, raporlar, yönetim kurulu açıklamaları.

g) Şeffaflık ilkesi ve bilgi toplumu açısından açıklanması zorunlu bilgiler.

h) Bilgi alma kapsamında sorulan sorular, bunlara verilen cevaplar, diğer kanunlarda pay sahiplerinin veya ortakların aydınlatılması için öngörülen hususlar.

ı) Finansal tablolar, kanunen açıklanması gerekli ara tablolar, özel amaçlarla çıkarılan bilançolar ve diğer finansal tablolar, pay ve menfaat sahipleri bakımından bilinmesi gerekli finansal raporlamalar, bunların dipnotları ve ekleri.

i) Yönetim kurulunun yıllık raporu, kurumsal yönetim ilkelerine ne ölçüde uyulduğuna ilişkin yıllık değerlendirme açıklaması; yönetim kurulu başkan ve üyeleriyle yöneticilere ödenen her türlü paralar, temsil ve seyahat giderleri, tazminatlar, sigortalar ve benzeri ödemeler.

j) Denetçi, özel denetçi, işlem denetçisi raporları.

k) Yetkili kurul ve bakanlıkların konulmasını istedikleri, pay sahiplerini ve sermaye piyasasını ilgilendiren konulara ilişkin bilgiler.

(2) Birinci fıkrada öngörülen yükümlülüklere uyulmaması, ilgili kararların iptal edilmesinin sebebini oluşturur; Kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açar ve kusuru bulunan yöneticiler ile yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olur. Ceza hükümleri saklıdır.

(3) İnternet sitesinin bilgi toplumu hizmetlerine ayrılmış bölümü herkesin erişimine açıktır. Erişim hakkının kullanılması, ilgili olmak veya menfaati bulunmak gibi kayıtlarla sınırlandırılamayacağı gibi herhangi bir şarta da bağlanamaz. Bu ilkenin ihlali hâlinde herkes engelin kaldırılması davasını açabilir.

(4) İnternet sitesinin bu maddenin amaçlarına özgülenmiş kısmında yayımlanan içeriğin başına tarih ve parantez içinde “yönlendirilmiş mesaj” ibaresi konulur. Bu ibareli mesaj ancak Kanuna ve ikinci fıkrada anılan yönetmeliğe uyulmak suretiyle değiştirilebilir. Özgülenen kısımda yer alan bir mesajın yönlendirildiği karinedir. Sitenin, bir numara altında tescili ve ilgili diğer husular Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir yönetmelikle düzenlenir.

(5) Bu Kanun ve ilgili diğer kanunlarda veya idari düzenlemelerde daha uzun bir süre öngörülmedikçe, şirketin internet sitesine konulan bir içerik, üzerinde bulunan tarihten itibaren en az altı ay süreyle internet sitesinde kalır; aksi hâlde konulmamış sayılır. Finansal tablolar için bu süre beş yıldır.

(6) Yönlendirilmiş mesajların basılı şekilleri 82 nci madde uyarınca saklanır. İnternet sitesinde yer alacak bilgiler metin hâline getirilip şirket yönetimi tarafından tarih ve saati gösterilerek noterlikçe onaylı bir deftere sıra numarası altında yazılır veya yapıştırılır. Daha sonra sitede yayımlanan bilgilerde bir değişiklik yapılırsa, değişikliğe ilişkin olarak yukarıdaki işlem tekrarlanır.

MADDE 39/2

Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılır. Ayrıca, tacirin işletmesiyle ilgili olarak kullandığı her türlü kâğıt ve belgede, tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesinin adresi ve numarası gösterilir. Anonim, limitet ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde, sırasıyla yönetim kurulu başkan ve üyelerinin; müdürlerin ve yöneticilerin adları ile soyadları gösterilir. Tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayımlanır.

MADDE 149–157–171–174 de

Şirketlerin birleşme, bölünme ve tür değiştirmeleri durumunda bununla ilgili bilgilerin internet sitesinde yayınlanacağı ayrıntılı biçimde açıklanmıştır. Bu durum ayrıca 1524. Maddenin 1-E bendinde de belirtilmiştir.

MADDE 198

Bir teşebbüs bir sermaye şirketinin sermayesinin doğrudan veya dolaylı olarak %5-10-20-25-33-50-67 veya %100 ünü temsil eden miktarda paylarına sahip olduğu veya payların bunların altına düşmesi durumunda teşebbüs bu durumu şirkete, yetkili makamlara bildirir ve internet sitesinde ilan eder.

MADDE 353

Şirketin kurulmasında kanun hükümlerine aykırı hareket edilmek suretiyle pay sahiplerinin veya kamunun menfaatlerinin önemli şekilde tehlikeye düşürülmüş veya ihlal edilmiş olursa; yönetim kurulunun, sanayi ve ticaret Bakanlığının alacaklıların veya pay sahiplerinin istemi üzerine mahkeme şirketin feshine karar verebilir. Davanın açıldığı ve kesinleşmiş olan karar internet sitesinde yayınlanır.

MADDE 359

Anonim şirket esas sözleşmeyle veya genel kurul tarafından yönetim kuruluna seçilmiş bir tüzel kişi bulunursa tüzel kişiyle birlikte tüzel kişi adına tüzel kişi tarafından belirlenen sadece bir gerçek kişi belirlenir bu tescil ve ilan olunur ayrıca şirketin internet sitesinde yayınlanır.

MADDE 399

Genel kurul tarafından seçilen denetçi, seçimden sonra ticaret sicil gazetesinde ve şirketin internet sitesinde ilan edilir.

MADDE 448/1

Yönetim Kurulu iptal veya butlan davasının açıldığını ve duruşma gününü usulüne uygun olarak ilan eder ve şirketin internet sitesine koyar.

MADDE 450/1

Genel kurul kararının iptaline veya butlanına ilişkin mahkeme kararı, kesinleştikten sonra bütün pay sahipleri hakkında hüküm ifade eder. Yönetim kurulu bu kararın bir suretini derhâl ticaret siciline tescil ettirmek ve internet sitesine koymak zorundadır.

MADDE 455/1

Esas sözleşmenin değiştirilmesine ilişkin genel kurul kararı, yönetim kurulu tarafından, şirket merkezinin ve şubelerinin bulunduğu yerin ticaret siciline tescil edilir; ayrıca ilana bağlı hususlar ilan ettirilir; tescil ve ilan edilen karar şirketin internet sitesine konulur. Değiştirme kararı üçüncü kişilere karşı tescilden önce hüküm ifade etmez.

MADDE 460/1

Halka açık olmayan bir anonim şirkette, ilk veya değiştirilmiş esas sözleşme ile esas sözleşmede belirlenen kayıtlı sermaye tavanına kadar sermayeyi artırma yetkisi, yönetim kuruluna tanındığı takdirde, yönetim kurulu bu konuya ilişkin hükümleri ilan eder ve internet sitesinde yayımlar.

MADDE 461

(3) Yönetim Kurulu yeni pay alma hakkının kullanılabilmesinin esaslarını bir karar ile belirler ve bu kararda pay sahiplerine en az onbeş gün süre verir. Karar tescil ve 35 inci maddedeki gazete ile tirajı en az ellibin olan ve yurt düzeyinde dağıtımı yapılan bir gazetede ilan olunur. Ayrıca şirketin internet sitesine konulur.

MADDE 473–474

Sermayenin azaltılmasına ilişkin hususlar internet sitesinde yayımlanır.

MADDE 483

Sermaye koyma borcunu yerine getirmeyen ortaklara yapılacak ihtar ve ilanlar şirketin internet sitesinde yayımlanır.

MADDE 486/2

Yönetim kurulunun hamiline yazılı pay senetlerinin bastırılmasına ilişkin kararı tescil ve ilan edilir, ayrıca şirketin internet sitesine konulur.

MADDE 541

Şirketin sona ermesine ilişkin alacaklıların bilgilendirilmesi için yapılan çağrılar şirketin internet sitesinde de yayımlanır.

MADDE 966/1

Esaslı şartlarından birinin var olmaması sebebiyle tescili caiz olmayan bir gemi tescil edilmiş olur veya 964 üncü maddenin üçüncü fıkrasında yazılı hâllerden birinin ortaya çıktığı sicil müdürlüğüne bildirilmezse, 33 üncü madde hükmü uygulanır. Şu kadar ki, durumun sicile kayıtlı diğer hak sahiplerine de bildirilmesi gereklidir. Malik ve diğer hak sahiplerinin kimler olduğu veya yerleşim yerleri belli değilse, silinmeye çağrı ve belirlenen süre, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile uygun görülen diğer bir gazetede ve varsa şirketin internet sitesinde ilan edilir ve ilan belgesi sicil müdürlüğü ve mahkeme divanhanesine asılır.

MADDE 562/12

Bu Kanunun 1524 üncü maddesinde öngörülen internet sitesini bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde oluşturmayan veya internet sitesi mevcut ise aynı süre içinde internet sitesinin bir bölümünü bilgi toplumu hizmetlerine özgülemeyen anonim şirket yönetim kurulu üyeleri, limited şirket müdürleri ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirkette yönetici olan komandite ortaklar altı aya kadar hapis ve yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezasıyla ve aynı madde uyarınca internet sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koymayan bu bentte sayılan failler üç aya kadar hapis ve yüz güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılırlar.

KANUN KAPSAMINA GİREN ŞİRKETLER VE İNTERNET SİTELERİNİN ÖZELLİKLERİ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu; anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlere internet sitesi zorunluluğu getirmiştir. Şahıs işletmelerinde böyle bir zorunluluk yoktur. Kanun kapsamdaki şirketlerin internet sitelerinde kanunen bulunması ve ilan edilmesi gerekli bilgileri maddeler halinde özetlersek:

Madde: 39/2-Ticaret unvanının ilanı.

Madde: 149–157–171–174- Şirket birleşme, bölünme ve tür değiştirmelerinin ilanı.

Madde: 198-Bir teşebbüsün şirket sermayesindeki payında meydana gelen değişikliğin ilanı.

Madde: 353-Şirket kuruluşunda kanuna aykırı davranılmışsa buna ilişkin durumun ilanı.

Madde: 359-Yönetim kuruluna seçilen tüzel kişi ve onu temsil edecek gerçek kişinin ilanı.

Madde: 399-Genel kurulca seçilen denetçinin ilanı.

Madde: 448/1-İptal veya butlan davası açılmışsa bununla ilgili durumun ilanı.

Madde: 450/1-Genel kurul kararının iptaline ilişkin mahkeme kararının ilanı.

Madde: 455/1-Esas sözleşmenin değiştirilmesine ilişkin kararın ilanı.

Madde: 460/1-Yönetim Kurulunun kayıtlı sermaye artırımına ilişkin kararının ilanı.

Madde: 461-Yönetim kurulunun yeni pay almaya ilişkin kararının ilanı.

Madde: 473–474-Sermayenin azaltılmasına ilişkin hususların ilanı.

Madde: 483-Sermaye borcunu yerine getirmeyen ortağa yapılan ihtara ilişkin kararın ilanı.

Madde: 486-Hamiline yazılı pay senetlerinin bastırılmasına ilişkin kararın ilanı.

Madde: 541-Şirketin sona ermesi ile ilgili alacaklılara yapılacak ilan.

Madde: 966/1-Denizcilikle ilgili hususların internet sitesinde ilanı.

Madde: 562/12-İnternet ile ilgili yükümlülükleri yerine getirmeyenlere verilecek cezalar.

Madde: 1524-

  • Şirketçe kanunen yapılması gereken ilanlar.
  • Ortakların hakları ile ilgili hususların ilanı.
  • Rüçhan hakları ile ilgili kararların ilanı.
  • Değerleme raporları, halka arz kararları, iflas ertelemesi gibi kararların ilanı.
  • Genel kurullara ilişkin ilanlar.
  • Şeffaflık ilkesi gereği açıklanması gereken hususların ilanı.
  • Bilgi alma kapsamında sorulan sorular ve verilen cevaplar.
  • Finansal tablolar ve dipnotları.
  • Yönetim kurulu yıllık raporu ve yöneticilere yapılan her türlü ödeme.
  • Denetçi, özel denetçi ve işlem denetçi raporları.
  • Yetkili kurul ve bakanlıkların konulmasını istediği bilgiler.

Sonuç olarak 1524. maddeyi iyi okumalıyız, işin kaynağı orası. Kanunda internetle ilgili olarak getirilen maddeleri topluca değerlendirirsek şunu söyleyebiliriz. Artık gizli saklı hiçbir şeyimiz kalmayacak şirketimizle ilgili neredeyse her şeyi ilan edeceğiz ve bu bilgilere herkes rahatça ulaşabilecek.

Şirketlerin bundan böyle tüm faaliyetleri şeffaf olacak, hesap verilebilir olacak, şirket muhasebeleri uluslar arası kurallara uygun tutulacak, çıkacak tablolar ve raporlar gerçeği yansıtacak, faaliyetler kanunlara ve ilgili mevzuata uygun olacak ve bunu da herkese ilan edecekler. Şirketlerin iç yazışmaları, elektronik postaları, toplantı notları gibi çalışmaları da belli bir düzen içinde kayıt altına alınacak ve arşivlenecek.

Bu durumda eski alışkanlıkları terk etme zamanı gelmiş demektir. Görüldüğü üzere konu karmaşık, kanuna uyulmadığı takdirde cezalar ağır. ihmal ve erteleme pahalıya mal olacaktır.

Selami Güngördü

You may also like

Leave a Comment

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.